Palabras monocolocables en español y en italiano: ¿cómo identificar palabras con una colocabilidad muy restringida?

Autores/as

DOI:

https://doi.org/10.14198/ELUA2021.35.3

Palabras clave:

colocabilidad restringida, locuciones, términos, palabras monocolocables, lingüística de corpus

Resumen

El artículo estudia el fenómeno de la colocabilidad extremadamente restringida en español y en italiano, fenómeno poco estudiado hasta ahora. Su objetivo principal es poner a prueba un método automatizado capaz de identificar las llamadas palabras monocolocables (entendidas como palabras cuyo potencial para formar parte de colocaciones es enormemente limitado) en los corpus lingüísticos. Además, ofrece un listado de palabras de este tipo en español e italiano, así como una tipología de las combinaciones fijas en las cuales aparecen (diferentes tipos de locuciones, términos) y un comentario de sus propiedades básicas. Todo ello permite comparar el fenómeno de la colocabilidad restringida en los dos idiomas.

Financiación

Fondo Europeo de Desarrollo Regional, Proyecto «Creatividad y adaptabilidad como condiciones del éxito de Europa en un mundo interrelacionado» (No. CZ.02.1.01/0.0/0.0/16_019/0000734), y por el proyecto Progres Q10 (Univerzita Karlova), La variabilidad...

Citas

Aronoff, M. (1976). Word Formation in Generative Grammar. Massachussetts: The MIT Press.

Benko, V. (2015). Srovnatelné webové korpusy Aranea [Aranea, corpus comparables con datos sacados de la web]. Praga: Ústav Českého národního korpusu FF UK. http://www.korpus.cz (05-05-2020).

Bloomfield, L. (1933). Language. London: Allen Unwin.

Bosque, I. et alii (2004). REDES. Diccionario combinatorio del español contemporáneo, Madrid: Ediciones SM.

Bosque, I. (2004). "Combinatoria y significación. Algunas reflexiones". En Bosque I. et alii, pp. LXXVIII-CLXXIV.

CoDII, Collection of Distributionally Idiosyncratic Items. https://www.english-linguistics.de/codii/ (05-05-2020).

CORIS, Corpus di Italiano Scritto (coord. R. Rossini Favretti). http://corpora.dslo.unibo.it/coris_ita.html (05-05-2020).

Corpas Pastor, G. (2001). "Apuntes para el estudio de la colocación", Lingüística española actual, 23, 1, pp. 41-56.

Cowie, A. P. (ed.) (1998). Phraseology. Theory, Analysis and Application. Oxford: Oxford University Press.

Cvrček, V. (2013). Kvantitativní analýza kontextu [Análisis cuantitativo del contexto]. Praga: Nakladatelství Lidové noviny.

Čermák, F. (2014). Periferie jazyka. Slovník monokolokabilních slov [Periferia de la lengua. Diccionario de palabras monocolocables]. Praga: Nakladatelství Lidové noviny.

Čermák, F., Čermák, J., Obstová, Z. y M. Vachková (2016). Language Periphery. Monocollocable Words in English, German, Italian and Czech. Amsterdam: John Benjamins. https://doi.org/10.1075/scl.74

Čermák, P. y M. Vavřín (2018). Korpus InterCorp - španělština, verze 11 z 19. 10. 2018 [Corpus InterCorp - español, versión 11 del día 19-10-2018]. Praga: Ústav Českého národního korpusu FF UK. http://www.korpus.cz (05-05-2020).

De Mauro, T. (1999). GRADIT, Grande dizionario italiano dell'uso. Torino: UTET.

Dizionario Garzanti di italiano (1998). Milano: Garzanti Editore.

Dobrovoľskij, D. (1988). Phraseologie als Objekt der Universalienlinguistik. Leipzig: VEB.

Dobrovoľskij, D. y E. Piirainen (1994). "Sprachliche Unikalia im Deutschen. Zum Phänomen phraseologisch gebundener Formative", Folia Linguistica, 28, 3-4, pp. 449-473. https://doi.org/10.1515/flin.1994.28.3-4.449

Filipec, J. y F. Čermák (1985). Česká lexikologie [Lexicología checa]. Praga: Academia.

Firth, J. R. (1957). "A synopsis of linguistic theory, 1930-1955". En J. R. Firth et al. Studies in Linguistic Analysis. Special volume of the Philological Society. Oxford: Blackwell.

García-Page Sánchez, M. (1990). "Léxico y sintaxis locucionales: algunas consideraciones sobre las palabras idiomáticas", Estudios humanísticos. Filología, 12, pp. 279-290. https://doi.org/10.18002/ehf.v0i12.4052

González Rey, M. I. (2005). "La noción de «hápax» en el sistema fraseológico francés y español". En Almela Pérez, R., Ramón Trives, E. y G. Wotjak. Fraseología contrastiva: con ejemplos tomados del alemán, español, francés e italiano. Murcia: Servicio de publicación de la Universidad de Murcia.

Halliday, M. A. K. (1966). "Lexis as a Linguistic Level", Journal of Linguistics, 2, 1, pp. 57-67. https://doi.org/10.1017/S0022226700001328

Hausmann, F. J. (1984). "Wortschatzlernen ist Kollokationslernen. Zum Lehren und Lernen französischer Wortverbindungen", Praxis des neusprachlichen Unterrichts, 31, pp. 395-406.

Koike, K. (2001). Colocaciones léxicas en el español actual: estudio formal y léxico-semántico. Alcalá de Henares: Universidad de Alcalá de Henares.

Konecny, Ch. (2010). Kollokationen. Versuch einer semantisch-begrifflichen Annäherung und Klassifizierung anhand italienischer Beispiele. München: Meidenbauer [Forum Sprachwissenschaften 8].

Konecny, Ch. (2018). "La monocollocabilità: un fenomeno di interfaccia tra sincronia e diacronia". PHRASIS. Rivista di studi fraseologici e paremiologici, 2, pp. 60-76.

Mellado Blanco, C. (1998). "Aproximación teórico-práctica a los "elementos únicos" del alemán actual en su calidad de fósiles léxicos". En Actas del 1er Congreso Hispalense de Germanistas, Sevilla, pp. 493-501.

Obstová, Z. (2017). "Monokolokabilita ve dvou typologicky odlišných jazycích: srovnání češtiny a italštiny" [Monocolocabilidad en dos lenguas tipológicamente diferentes: comparación del checo y el italiano], Časopis pro moderní filologii, 99, 2, pp. 225-244.

Obstová, Z. (2018). "Esiti di un processo unicizzante o parole storicamente sprovviste di autonomia collocazionale? Uno sguardo alla diacronia delle cranberry words in italiano", Linguistica e Filologia, 38, pp. 57-84.

Obstová, Z. (2019). "Cranberry words tra tipologia e diacronia: l'italiano e il ceco a confronto". En Balaş, O.-D., Gebăilă, A. y R. Voicu (eds.). Fraseologia e paremiologia: prospettive evolutive, pragmatica e concettualizzazione, Edizioni Accademiche Italiane (Omniscriptum Group). Riga: Lettonia.

Ruiz Gurillo, L. (1997). Aspectos de fraseología teórica española. Anejo no XXIV de la Revista Cuadernos de Filología. Valencia: Universitat de València.

Ruiz Gurillo, L. (1998). La fraseología del español coloquial. Barcelona: Ariel.

Ruiz Gurillo, L. (2001). Las locuciones en español actual. Madrid: Arco Libros.

Sinclair, J. (1991). Corpus, Concordance, Collocation. Oxford: Oxford University Press.

Veland, R. (2005). "I vocaboli a collocazione unica nell'italiano di oggi", Mémoires de la societé néophilologique de Helsinki, 68, pp. 331-339.

Veland, R. (2006). "Il concetto di collocazione unica e il valore di predizione della dicitura 'solo nella loc.' in uso nella pratica lessicografica", Zeitschrift für Romanische Philologie, 122, pp. 260-280. https://doi.org/10.1515/ZRPH.2006.260

Wotjak, G. (2012). "Valencia y colocabilidad: aspectos cognitivo-semánticos, morfosintácticos y pragmático-situativos". En Jiménez Juliá, T., López Meirama, B., Vázquez Rozas, V. y A. Veiga (eds.). Cum corde et in nova grammatica. Estudios ofrecidos a Guillermo Rojo. Santiago de Compostela: Universidade Santiago de Compostela, pp. 897-927.

Zuluaga Ospina, A. (1980). Introducción al estudio de las expresiones fijas. Frankfurt am Main: Verlag Peter D. Lang.

Descargas

Estadísticas

Estadísticas en RUA

Publicado

04-05-2021

Cómo citar

Cermak, P., & Obstová, Z. (2021). Palabras monocolocables en español y en italiano: ¿cómo identificar palabras con una colocabilidad muy restringida?. ELUA: Estudios De Lingüística. Universidad De Alicante, (35), 53–72. https://doi.org/10.14198/ELUA2021.35.3

Número

Sección

Artículos